Autor teksta: Dr sc. Bojan Kozomara, dr med.
Ptoza je medicinski pojam koji označava spuštene kapke, odnosno kapke koji se ne nalaze u normalnom anatomskom položaju na oku. Ako se radi o manjem stepenu ptoze, onda se ona smatra samo estetskom, ali ako je kapak toliko spušten da prekriva zjenicu i ometa vid zahvaćenog oka, onda se govori o funkcionalnoj ptozi.
Ovo stanje može da se javi u bilo kom životnom dobu, čak i po rođenju, kada se najčešće govori o traumatskoj ptozi koja može da nastane prilikom samog poroda. Sa druge strane, stečena ptoza nastaje kao posljedica povreda ili degenerativnih promjena na mišićima ili tetivama kapaka uzrokovanih starenjem, kao i kod oštećenja moždanog živca koji podiže kapak.
Ptoza se jedino može korigovati hirurški, bez obzira u kojem životnom dobu je pacijent. U zavisnosti od stepena ptoze i dobi pacijenta, tehnika može uključivati skraćenje tetive mišića podizača kapka, ili fiksiranje elastične silikonske trake ispod kože za čeoni mišić.
Bez obzira na tehniku kojom će se ptoza korigovati, svi zahvati se obavljaju u lokalnoj anesteziji, bez potrebe za uspavljivanjem, osim u slučajevima kada se ptoza koriguje kod djece, i tada se savjetuje operacija u opštoj anesteziji.
Oporavak pacijenata je obično 7-10 dana, nakon kojih se može i vidjeti puni efekat urađenog operativnog zahvata.
Zbog promjene u strukturi tkiva kapaka najčešće izazvanih starenjem, ali nekada i ožiljcima ili poremećajem inervacije, nastaju stanja nepravilnog položaja kapaka, odnosno izvrtanje kapka prema vani (ektropijum) ili uvrtanje kapka prema unutrašnjosti oka (entropijum).
Nastanak ektropijuma često je praćen ne samo lošom estetikom kapka, nego i hroničnim podražajem vežnjače (konjunktivitis), ali i upalama rožnače oka (keratitis). Razlog nastanka ovih oboljenja je nemogućnost zadržavanja suza na površini oka zbog narušenog položaja kapka, čime se smanjuje ili u potpunosti poništava protekciona funkcija suznog filma.
Za razliku od ektropijuma, kod entropijuma dolazi do uvrtanja kapka prema unutrašnosti oka. Pacijenti se često žale na žuljanje oka i slabljenje vida koje može biti izazvano nastankom oštećenja na epitelu rožnjače (erozije epitela), ili upalama izazvanim dodirivanjem trepavica na rožnjaču oka.
Nakon uklanjanja viška kože rana se zatvara koncima koji mogu da budu samorazgradivi i ne moraju se skidati nakon operacije, ili onim koji nije samorazgradiv i mora se skidati 7-10 dana nakon zahvata.
U postoperativnom toku, koji obično traje oko 7 dana, pacijentu se savjetuje da nekoliko puta na dan stavlja na kapke hladne obloge (najčešće led), te da prva dva dana nakon zahvata više miruje, odnosno da se ne izlaže težem fizičkom naporu.
Kontrole poslije operacije često nisu potrebne.
Hirurška intervencija u oba slučaja je jednostavna, brza i efikasna. Njome se ojačavaju mišići kapaka i sam kapak vraća u svoj normalni anatomski položaj.
Bez obzira o kojoj tehnici se radi, sve se izvode u lokalnoj anesteziji, a pacijent se može vratiti svojim svakodnevnim životnim aktivnostima već nakon nekoliko dana.
