Autor teksta: Dr sc. Bojan Kozomara, dr med.
Laserska korekcija dioptrije je operacija koja se praktikuje već više od 40 godina i koju je odabralo preko 50 miliona ljudi širom svijeta za korekciju refrakcionih anomalija svojih očiju. Kada biste danas pitali neke od tih pacijenata, velika većina bi se složila da vrijeme mjere na ono prije i ono poslije operacije, barem kada je u pitanju kvalitet njihovog vida.
Razloga za strah nema, jer su sve tehnike ovog hirurškog zahvata kontrolisane kompjuterski uz pomoć preciznih softverskih programa. Upravo ta kompjuterska preciznost u kombinaciji sa iskustvom naših doktora garantuje siguran operativni zahvat.
Današnjim laserima se mogu korigovati dioptrije od -9 do +4, te ±5 dioptrija astigmatizma, što znači da je praktično 95% osoba sa refrakcionim anomalijama oka kandidat za operaciju. Kod pacijenata čije su dioptrije više od gore navedenih, ili imaju pretanko tkivo rožnjače oka, razvijena je metoda ugradnje fakičnih intraokularnih sočiva čiji su rezultati jednako dobri kao i kod laserske korekcije dioptrije (za osobe sa visokim dioptrijama često i bolji jer sočiva poboljšavaju kvalitet slike).
U posljednjih 20 i više godina mnogo se radilo na poboljšanju tehnika kojima se izvode operacije laserske korekcije dioptrije. Od svih njih, evolucijom procedura i mnogobrojnim naučnim istraživanjima, te napretkom tehnologije, ostale su dvije najpopularnije, i to PRK i LASIK, a kojoj je pridodat i Femto LASIK.
Fotorefraktivna keratektomija (Photorefractive Keratectomy-PRK) je zapravo prva tehnika laserske korekcije dioptrije. Ova metoda bazira se na uklanjanju epitela (površinskog dijela rožnjače) laserom (Transepithelial PRK; T-PRK) i korekcije dioptrije ablacijom (mikronskim remodeliranjem) strome rožnjače oka. Pogodna je za korekcije do -4 dioptrije sfere i do -1.50 dioptrije cilindra, dok se za korekcije + dioptrije ne preporučuje. Savjetuje se prvenstveno pacijentima koji imaju tanko tkivo rožnjače oka i kod kojih druge metode korekcije dioptrije nisu preporučljive. Nedostatak ove metode je nešto duži postoperativni oporavak. Naime, regeneracija epitela rožnjače koji je uklonjen tokom operacije traje i do 10 dana, što kod pacijenta može izazvati osjećaj zamućenja vida, žuljalja i suzenja oka.
Trenutno najpopularnija i najčešće korišćena metoda laserske korekcije dioptrije je Laser Assisted In Situ Keratomileusis (LASIK). Ovom metodom laserski se koriguje dioptrija u preko 95% slučajeva, što je čini trenutno nezamljenljivom u refraktivnoj hirurgiji oka. Za razliku od PRK metode, kod LASIK metode epitel se ne uklanja, nego se rezom na površini rožnjače kreira tzv. flap, odnosno “poklopčić.” Isti se odigne sa rožnjače, stroma se remodelira laserom radi korekcije dioptrije, a flap se ponovo vraća na svoje mjesto na oku. Upravo zbog ovog načina korekcije dioptrije, LASIK metodom mogu da se koriguju minus dioptrije sve do -9, plus do +4, te astigmatizmi do ±5 dioptrija. Druga njena prednost je i znatno brži postoperativni oporavak. Naime, pacijenti se već 1-2 dana nakon zahvata mogu vratiti većini svojih životnih aktivnosti, a bola, zamagljenja vida i suzenja oka praktički da nema. Jedini nedostatak koji bi se mogao pripisati ovoj metodi je postojanje reza na površini rožnjače oka, odnosno “flap-a”, ali njegova stabilnost je izuzetna i postoje samo teoretske šanse da se isti pomjeri nakon operacije.
Kreiranje “flap-a” na površini rožnjače oka moguće je uraditi na dva načina: mikrokeratomom (posebno dizajniranim nožićem), ili laserom. Femto-LASIK je upravo ovo drugo, dakle metoda kod koje se “flap” kreira uz pomoć lasera, a ne uz pomoć noža. Iako i dalje postoje kontraverze da li je femto opcija uopšte bolja od mikrokeratoma, ali se iz godine u godinu sve više daje prednost Femto metodi. Ostatak korekcije dioptrije isti je kod obe procedure.
Prije svake operacije laserske korekcije dioptrije radi se detaljan pregled prednjeg i zadnjeg dijela oka, sa posebnim osvrtom na stanje rožnjače. Određuje se tačna vidna oštrina i refrakciona anomalija koju oko ima, vrši pregled rožnjače, očnog sočiva i očnog dna, te se posebnom dijagnostikom detaljno izanalizira debljina rožnjače i njena zakrivljenost, eventualne neravnine i ožiljci koji mogu da utiču na konačnu odluku o operativnom zahvatu.
Tek poslije svih ovih pregleda, pacijentu se predoči stanje na oba oka, mogućnosti korekcije, objasni se sam tok operacije, kao i postoperativni oporavak. Odluka o operaciji je uvijek zajednička.
Prije samog zahvata, oči se anesteziraju ukapavanjem anestetskih kapi. To je zapravo i jedina anestezija koja je potrebna. Pacijentu se savjetuje da fokusira svoj pogled na svjetlo koje vidi iznad svog oka. Takođe, dužan je da bude miran koliko je god moguće, da ne stišće oko i ne pomjera glavu. Čak i ako se desi da se oko pomjeri u toku operacije, moderni laseri imaju tzv. tracking sistem koji prati i najmanje pokrete oka, te je na taj način u potpunosti uklonjena mogućnost da laser remodelira dio strome rožnjače koji za to nije predviđen, odnosno da se oko ošteti na bilo koji način.
Prvo se operiše desno, pa odmah zatim i lijevo oko. Operacija je u potpunosti bezbolna.
Odmah nakon zahvata pacijent odlazi kući, uz savjet za malo duži odmor tog dana. Oči se ne smiju trljati i češati, te se ukapavaju kapi na osnovu uputstva koji se daje prije napuštanja bolnice.
U zavisnosti do metode kojom se koriguje dioptrija, oporavak može da traje od 2 do 10 dana. LASIK metoda, kao što je to već napomenuto, skraćuje vrijeme oporavka i pacijenti se najčešće vraćaju najvećem dijelu svojih životnih aktivnosti već nakon 2 dana. Sa druge strane, oporavak kod metode PRK je nešto duži, vid može biti zamućen 5-6 dana, a obično se u istom vremenskom periodu nose i zaštitna kontaktna sočiva. Potpuna vidna oštrina dobija se tek nakon 10 dana.
