Astigmatizam je stanje vida koje izaziva zamućen vid zbog iregularnog oblika rožnjače (providnog prednjeg dijela oka), ili nepravilne zakrivljenosti očnog sočiva.

Iregularna rožnjača ili očno sočivo onemogućava svjetlosnim zracima da se fokusiraju tačno na retinu (svjetlosno osjetljivo područje u dubini oka). Sve ovo posljedično dovodi do zamućenog vida na daljinu.

Astigmatizam je dosta često stanje. Većina ljudi ima jednu od formi astigmatizma, premda blaže forme ne utiču na vidnu oštrinu i ne zahtijevaju korekciju. Međutim, veći stepen astigmatizma dovode do poremećaja u vidu, nelagodi oka i glavoboljama.

Šta izaziva astigmatizam?

Vaše oko ima dvije anatomske strukture koje fokusiraju sliku: rožnjaču i očno sočivo. U idealno formiranom oku, svaka od ovih struktura ima savršenu zakrivljenost, kao npr. površina lopte.

Rožnjača ili očno sočivo sa savršenom zakrivljenošću prelamaju svjetlosne zrake koji ulaze u oko na način da isti dolaze direktno i tačno na mrežnjaču (retinu).

Međutim, ako su rožnjača ili očno sočivo nepravilno zakrivljeni, svjetlosni zraci se nejednako fokusiraju na jednu tačku na mrežnjači i daju refrakcionu anomaliju tog oka.

Kod astigmatizma, rožnjača ili očno sočivo su nepravilno zakrivljeni u jednom meridijanu u odnosu na drugi. Ako je ova nepravilna zakrivljenost prisutna na rožnjači, onda govorimo o kornealnom astigmatizmu.

Ako je nepravilno zakrivljeno očno sočivo, takav astigmatizam nazivamo lentikularni astigmatizam. Bilo koja od ove dvije vrste astigmatizma može izazvati zamućenje vida, a zamućen vid može da se javi u bilo koje smijeru (horizontalnom, vertikalnom, ili dijagonalnom).

Astigmatizam takođe može da bude prisutan udruženo sa drugim refrakcionim anomalijama oka, kao što su:

• Kratkovidnost (myopia) – javlja se kada rožnjača ima preveliku zakrivljenost, ili je vaše oko duže od normalnog. Umjesto da se svjetlosni zraci fokusiraju direktno na mrežnjaču, oni ostaju ispred nje, što dovodi do zamućenja vida na daljinu.
• Dalekovidnost (hypermetropia) – javlja se kada je rožnjača premale zakrivljenosti, ili kada je oko kraće nego normalno. Efekat je zapravo suprotan od kratkovidnosti. Kada je oko opušteno, svjetlosni zraci se prelamaju iza mrežnjače oka, što predmete na blizinu čini zamućenima.

Astigmatizam može da se javi po rođenju, ili zbog povrede oka, raznih bolesti, ili operacija. Ipak, ne može se pogoršati zbog čitanja na slabom svjetlu, prečestog boravka u zatvorenom prostoru, itd.

Koji su simptomi astigmatizma?

• Zamućenje ili zamagljenje slike na svim udaljenostima
• Glavobolje i umor
• Škiljenje, iritacija i osjećaj nelagode u oku

Kako se astigmatizam dijagnostikuje?

Dijagnoza astigmatizma se vrši tokom redovnim opštih oftalmoloških pregleda Ovim pregledom se može utvrditi koji tip astigmatizma je prisutan, te kojom dioptrijom može da se uspješno koriguje. Ovakva vrsta pregleda uključuje:

• Određivanje vidne oštrine – Ovaj nalaz određuje koliko dobro oko može da vidi simbole na određenoj udaljenosti
• Keratometrija – Test kojim se mjeri zakrivljenost rožnjače oka, posebno veličina ugla i osa astigmatizma
• Refrakciona anomalija – Ovim testom se mjeri veličina dioptrije za naočale ili kontaktna sočiva.

Informacije koje se dobiju iz ovih testova mogu da pomognu vašem očnom doktoru u procjeni stepena astigmatizma.

Sa njima, te uz pomoć ostalih dostupnih procedura, oftalmologu će omogućiti određivanje jačine dioptrijskog stakla ili kontaktnog sočiva koje će dati jasan i oštar vid, ali i omogućiti razgovor o drugim mogućnostima korekcije.

Koje su opcije za liječenje astigmatizma?

Ako je stepen astigmatizma mali i nema drugih pridruženih refrakcionih anomalija (kratkovidnosti ili dalekovidnosti), onda je liječenje nepotrebno.

Ako je stepen astigmatizma toliki da izaziva nelagodnost, glavobolje, ili loš vid, vaš očni doktor može da propiše dioptrijska stakla ili kontaktna sočiva kako bi se vid poboljšao.

Na kraju, postoji i mogućnost laserske korekcije dioptrije za pojedine forme astigmatizma, ali i mogućnost ugradnje fakičnih intraokularnih sočiva.